با اشتراک در خبرنامه همیشه از آخرین تخفیفات و رویدادهای مهم ما مطلع خواهید شد
فشار خون بالا و پایین، دو روی یک سکهاند که اگر کنترل نشوند، میتوانند بدون هشدار، سلامت قلب و مغز را به خطر بیندازند؛ از سکتههای ناگهانی گرفته تا ضعف و خستگی مزمن. در ایران، جایی که سبک زندگی پراسترس، مصرف بالای نمک و کمتحرکی به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده، این بیماری به یکی از مهمترین معضلات سلامت عمومی بدل گشته است. در این میان، دستگاههای فشارسنج خانگی بهعنوان ابزاری ساده و در دسترس، به افراد کمک میکنند تا نبض سلامتی خود را در خانه زیر نظر بگیرند. اما آیا این ابزارها بهتنهایی کافیاند؟ در این گزارش، به بررسی موانع اصلی کنترل فشارخون و راهکارهای غلبه بر آنها میپردازیم.
فشارخون نیرویی است که خون را به گردش درمیآورد و به اکسیژن و مواد مغذی موجود در بدن شما اجازه میدهد تا از طریق سیستم گردش خون در رگها حرکت کنند. وجود این نیرو در رگهای شما بسیار اهمیت دارد؛ زیرا برای تغذیه بافتها و اندامها اکسیژن و مواد مغذی، بدون فشار خون در سیستم گردش خون شما، رانده نمیشوند.
فشار خون باعث انجام اعمال مختلفی میشود. برای مثال گلبولهای سفید و آنتیبادیها را جهت ایمنیبخشی و هورمونهایی مانند انسولین را برای تنظیم قند خون در بدن به مکان هدفش میرساند. به همان اندازه که موادی مانند اکسیژن و مواد مغذی برای فعلوانفعالات بدن شما مهم هستند، رساندن خون تازهای که قادر است مواد زائد و سمی حاصل از متابولیسم را مثل دیاکسید کربن (که با هر بازدم خارج میشود) و سمومی را که از کبد و کلیهها دفع میشود را جمعآوری کند، مهم است.
خون دارای خواص دیگری ازجمله درجه حرارت مناسب برای فعل و انفعالات طبیعی بدن است. همچنین در هنگام آسیب بافتی، همراه با پلاکتهای لخته کننده خون، به رفع آسیب کمک کرده و از، از دست دادن بیشتر خون در پی آسیب جلوگیری میکند. اما چه عاملی باعث ایجاد فشار خون در شریانهای شما میشود؟ قلب هنگامیکه با هر ضربان قلب منقبض میشود، فشار خون را با بیرون راندن ناگهانی خون ایجاد میکند و مورد دوم وجود الکترولیتهایی مانند نمک و سایر یونها در خون است که باعث بالا رفتن فشار خون میشوند.
فشار خون در درجه اول توسط انقباضات ماهیچه قلب تولید میشود. میزان فشار خون پس از اندازهگیری با دو عدد مشخص میشود.
میزان فشار خون طبیعی با توجه به سن و جنسیت افراد تعیین میشود. فشار خون کمتر از ۸۰/۱۲۰ میلیمتر جیوه در محدوده طبیعی است. اگر نتایج فشار خون شما در این دسته قرارگرفته، خیالتان راحت باشد، شما شرایط خوبی دارید. البته لازم است همچنان عادتهای سالمی مانند پیروی از رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم را حفظ کنید.
کنترل فشارخون تنها به مصرف دارو یا داشتن دستگاه سنجش در خانه محدود نمیشود. عوامل متعددی دستبهدست هم میدهند تا این بیماری همچنان برای میلیونها نفر غیرقابلکنترل بماند. در جدول زیر، مهمترین موانع بهصورت دستهبندیشده آورده شده است:
گروه موانع | موانع اصلی | توضیحات |
---|---|---|
عدم رعایت دستورهای پزشک | مشکل ارتباط پزشک با بیمار | ضعف در انتقال اطلاعات یا اعتماد بین پزشک و بیمار |
مشکلات شخصیتی و رفتاری | مقاومت بیمار در تغییر عادات یا پذیرش درمان | |
عوارض جانبی داروها | ترس یا تجربه عوارض ناخواسته که باعث قطع مصرف دارو میشود | |
عدم آگاهی پزشک | لزوم کنترل دقیق فشارخون بالا | نادیده گرفتن اهمیت تنظیم دقیق فشارخون توسط برخی پزشکان |
فقدان پاسخ مناسب به دارو | انتخاب نادرست دارو | تجویز دارویی که با شرایط بیمار سازگار نیست |
فشارخون ثانویه | وجود بیماری زمینهای که فشارخون را تحت تأثیر قرار میدهد | |
تداخلهای دارویی | مصرف همزمان داروهایی که اثربخشی یکدیگر را کاهش میدهند | |
بیماریهای همراه | نارسایی کلیه | شرایطی که کنترل فشارخون را دشوارتر میکند |
چاقی | اضافهوزن بهعنوان عامل تشدیدکننده فشارخون | |
موانع اقتصادی | - | هزینههای بالای دارو، درمان و دسترسی به امکانات پزشکی در برخی مناطق |
یکی از شایعترین مشکلات، عدم پایبندی بیماران به توصیههای پزشکی است. گاهی این موضوع به ضعف ارتباط برمیگردد؛ مثلاً وقتی پزشک نمیتواند اهمیت مصرف منظم دارو را بهخوبی توضیح دهد. در مواردی دیگر، عوارض جانبی مثل سرگیجه یا خستگی، بیماران را از ادامه درمان منصرف میکند. به گفته یکی از بیماران در تهران: "قرصها حالم را بد میکردند، فکر کردم بهتر است خودم کنار بگذارم."
فشارخون بالا اغلب بدون علامت است و همین موضوع باعث میشود بسیاری از افراد تا زمان بروز عوارض جدی، از وضعیت خود بیخبر بمانند. دکتر علی رضایی، متخصص قلب، هشدار میدهد: "حدود یکسوم بیماران فشارخون حتی نمیدانند بیمارند." از سوی دیگر، برخی پزشکان نیز به اندازه کافی بر کنترل دقیق فشارخون تأکید نمیکنند، که این خود به تشدید مشکل دامن میزند.
گاهی انتخاب نادرست دارو یا تداخل دارویی باعث میشود فشارخون بیمار کنترل نشود. فشارخون ثانویه، که به دلیل بیماریهای زمینهای مثل مشکلات تیروئید یا کلیوی ایجاد میشود، نیز چالشی دیگر است. در این موارد، دستگاه فشارخون خانگی میتواند به شناسایی سریع نوسانات کمک کند، اما درمان اصلی به تشخیص دقیق پزشک وابسته است.
نارسایی کلیه و چاقی از جمله عواملی هستند که کنترل فشارخون را سختتر میکنند. در ایران، مصرف بالای نمک در غذاهای سنتی و فستفودها، همراه با کمتحرکی، این مشکل را تشدید کرده است. سارا محمدی، کارشناس تغذیه، میگوید: "کاهش نمک و تحرک بیشتر، ساده اما مؤثر است، ولی تغییر این عادات نیاز به انگیزه و حمایت دارد."
در مناطق محروم، دسترسی به پزشک متخصص، داروهای باکیفیت و حتی دستگاه فشارخون خانگی برای بسیاری از افراد غیرممکن است. هزینههای بالای درمان نیز باعث میشود برخی بیماران داروهای خود را نصفه و نیمه مصرف کنند یا به کل کنار بگذارند.
دستگاههای فشارسنج خانگی، که حالا در بسیاری از خانهها پیدا میشوند، ابزاری ارزشمند برای پایش روزانه هستند. این دستگاهها به بیماران کمک میکنند تا تغییرات فشارخون خود را ثبت کنند و در صورت نیاز سریعتر به پزشک مراجعه کنند. با این حال، کارشناسان تأکید میکنند که این ابزارها جایگزین تشخیص و درمان حرفهای نمیشوند و باید با آگاهی و مشورت پزشکی استفاده شوند.
برای غلبه بر این موانع، ترکیبی از تلاشهای فردی و سیاستگذاریهای کلان ضروری است:
فشار خون بالا و پایین، با وجود قابلکنترل بودن، همچنان به دلیل موانع متعدد، سلامت جامعه را تهدید میکند. دستگاههای فشارسنج خانگی یک گام مثبتاند، اما بدون آگاهی، دسترسی و همکاری همهجانبه، کافی نیستند. شاید وقت آن رسیده که هر کدام از ما با یک اندازهگیری ساده در خانه، اولین قدم را برای سلامتی خود برداریم. شما چطور؟ برای تهیه دستگاه فشارسنج باکیفیت، میتوانید به فروشگاه آنلاین ایآز مراجعه کنید.