کلرید قلع (Tin(II) Chloride) – ترکیب کلیدی در استخراج طلا و آبکاری فلزات
کلرید قلع دو ظرفیتی (Tin(II) Chloride) یا کلرید قلع خالص با فرمول شیمیایی SnCl2 یکی از مواد شیمیایی مهم و پرکاربرد در صنایع فلزی و آزمایشگاهی است. این ماده به صورت پودر یا بلور سفید مایل به خاکستری عرضه می‌شود و خاصیت احیاکنندگی بسیار بالایی دارد. در فرآیندهای استخراج طلا، نقره و پلاتین، کلرید قلع نقش مهمی در شناسایی، رسوب‌دهی و خالص‌سازی فلزات گران‌بها ایفا می‌کند.
برندهای معتبری مانند دکتر مجللی و سایر تولیدکنندگان مواد شیمیایی آزمایشگاهی، این ترکیب را با خلوص بالا و در بسته‌بندی استاندارد عرضه می‌کنند.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کلرید قلع
- فرمول شیمیایی: SnCl2
- نام انگلیسی: Tin(II) Chloride
- جرم مولی: 189.6 g/mol
- شکل ظاهری: بلور یا پودر سفید مایل به خاکستری
- حلالیت: محلول در آب و الکل
- نقطه ذوب: حدود 247°C
- نقطه جوش: 623°C (تجزیه می‌شود)
- درصد خلوص: بالای 98٪
کلرید قلع تمایل زیادی به جذب رطوبت دارد و در مجاورت هوا به‌تدریج اکسید می‌شود. بنابراین باید در ظروف درب‌دار، خشک و دور از نور نگهداری شود.
کاربرد کلرید قلع در استخراج طلا
یکی از مهم‌ترین کاربردهای کلرید قلع دو ظرفیتی در صنایع فلزات گران‌بها، استفاده از آن در **تست و شناسایی طلا** و همچنین **احیای طلا از محلول تیزاب سلطانی (Aqua Regia)** است.
- تست شناسایی طلا: چند قطره محلول کلرید قلع بر روی محلول حاوی طلا ریخته می‌شود؛ در صورت وجود طلا، رنگ محلول به بنفش یا آبی متمایل به قهوه‌ای تغییر می‌کند (تشکیل بنفش کاسیوس).
- احیای یون‌های طلا: در فرآیندهای استخراج، کلرید قلع یون‌های طلا (Au³⁺) را به فلز طلا (Au⁰) احیا می‌کند.
- رسوب‌دهی انتخابی: این ماده توانایی دارد فلزات خاصی را به‌صورت انتخابی از محلول‌های اسیدی جدا کند.
به همین دلیل، کلرید قلع یکی از مواد ضروری در کارگاه‌های استخراج طلا و آزمایشگاه‌های فلزات گران‌بها محسوب می‌شود.
کاربردهای دیگر کلرید قلع
- عامل احیاکننده در سنتز مواد آلی و معدنی
- در فرمولاسیون محلول‌های آبکاری فلزات
- تولید شیشه‌های رسانا و پوشش‌های شفاف قلع‌دار
- به‌عنوان کاتالیزور در واکنش‌های شیمیایی
- در رنگ‌سازی برای تثبیت رنگ و بهبود براقیت
کلرید قلع علاوه بر استخراج طلا، در تولید مواد الکترونیکی، آینه‌سازی و صنایع آبکاری کاربرد گسترده‌ای دارد.
مزایای استفاده از کلرید قلع
- واکنش‌پذیری بالا: سرعت بالای احیا در محلول‌های اسیدی و سیانیدی
- پایداری در محیط‌های کنترل‌شده: قابل نگهداری در ظروف خشک و بدون نور
- خلوص بالا: مناسب برای مصارف آزمایشگاهی دقیق
- قابلیت تست سریع طلا: تغییر رنگ آنی و دقیق در حضور فلز طلا
- سازگاری با سایر مواد استخراج: قابل استفاده همراه با هیدرازین، متابی‌سولفیت و اوره
نکات ایمنی هنگام کار با کلرید قلع
- از تماس مستقیم با پوست و چشم خودداری کنید.
- در محیط خشک، خنک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود.
- در صورت تماس با پوست، محل را با آب فراوان شستشو دهید.
- از ترکیب با مواد اکسیدکننده قوی یا قلیاها خودداری کنید.
- در ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی مقاوم به اسید نگهداری شود.
چرا کلرید قلع برند دلتاکم؟
برند دلتاکم یکی از معتبر مواد شیمیایی آزمایشگاهی در ایران است. کلرید قلع تولیدی این برند دارای خلوص بالا، کیفیت پایدار و دانه‌بندی یکنواخت است. این محصول در بسته‌بندی‌های ایمن و مقاوم در برابر رطوبت ارائه می‌شود و برای آزمایشگاه‌های استخراج طلا، آبکاری و سنتز شیمیایی کاملاً مناسب است.
روش نگهداری صحیح کلرید قلع
- در ظرف درب‌دار و خشک نگهداری شود.
- در معرض نور یا گرما قرار نگیرد.
- از تماس با هوا و رطوبت جلوگیری شود تا از اکسید شدن جلوگیری گردد.
این ماده یک جامد کریستالی با رنگ سفید است که به صورت یک ماده معدنی در طبیعت نیز یافت می شود. این جامد کریستالی به دو فرم کلرید قلع دو ظرفیتی و چهار ظرفیتی (کلرید iv قلع) یافت می شود. همچنین، فرم دو ظرفیتی آن به سه صورت کلرید قلع، کلرید قلع دو آبه و کلرید قلع مایع است. نوع خشک این ماده در مقایسه با فرم دو آبه و محلول آبی آن بسیار پایدار بوده و بر خلاف فرم های آب دار متحمل هیدرولیز نمی شود. نوع محلول آبی این ماده در دماهای بالا بسیار مستعد هیدرولیز است. فرم دو آبه این ماده در مقایسه با فرم خشک آن از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی متغیر بوده و فرآیند تهیه متفاوتی نیز دارند.
فرم خشک این ترکیب به شکل کریستال های اورتورومبیک سفید رنگ، بی بو و با طعم خاص قلع است. برای تهیه فرم خشک این ماده ابتدا، قلع جامد را در اسید هیدروکلریک گازی حل کرده و در اثر آزاد شدن گاز هیدروژن فرم بدون آب آن تهیه می شود. در مقابل فرم دو آبه این ترکیب از انحلال جامد قلع در محلول هیدروکلریک اسید تهیه می شود. فرم بدون آب این ماده در مقایسه با نوع آب دار بسیار پایدار بوده و در برابر هوا و روطبت از پایداری بالایی برخوردار است. کلرید قلع بدون آب یکی از پرکاربردترین مشتقات کلرید در صنعت است. رایج ترین کاربردها آن، به عنوان ماده خورنده در رنگرزی ها، به عنوان تثبیت کننده روان کننده روغن، به عنوان رایحه یا افزودنی در صابون و بسیاری از کاربردهای دیگر است. به طور کلی، کلرید قلع خشک با نام های رایج استانوس قلع و کلرید (II) قلع بیشتر شناخته می شود.
SnCl2 دارای یک جفت تک الکترون است، به طوری که مولکول در فاز گاز خم می شود. در حالت جامد، SnCl2 کریستالی زنجیره‌هایی را تشکیل می‌دهد که از طریق پل‌های کلریدی به هم متصل شده‌اند. دی هیدرات نیز سه مختصات است که یک آب روی قلع و آب دوم با آب اول هماهنگ شده است. بخش اصلی مولکول به صورت لایه های دوتایی در شبکه کریستالی قرار می گیرد و آب "دوم" بین لایه ها قرار می گیرد. ساختار شیمیایی کلرید قلع در شکل زیر ارائه شده است:
کاربرد کلرید قلع
آبکاری را میتوان یکی از عمده ترین منابع مصرف این نمک دانست برای مثال این نمک در حضور مقدار ناچیزی اسید هیدروکلریک برای قلع اندود کردن سطوح فولادی استفاده می شود. یکی دیگر از کاربردهای اصلی و راهبردی این نمک نقش کاتالیستی و پایدار سازی در پلیمر ها می باشد بدین شرح که نقش یک پیش ماده در ساختار های اورگانوتین را ایفا می کند. خاصیت کاهندگی این نمک سبب گشته در صنایعی چون نقره اندود کردن سطوح شیشه ای (ساخت آینه) عملکرد بسیار مناسبی از خود به نمایش بگذارد. برای تشخیص عناصر سنگین و گران بها مانند طلا و پلاتین مورد استفاده قرار میگیرد به عنوان مثال در برخورد با طلا به رنگ ارغوانی روشن تغییر رنگ داده و در تشخیص این عناصر کمک می نماید. در صنایع نساجی با از بین بردن کدری و ترکیب با بعضی رنگها موجب تلالو درخشندگی هر چه بهتر و بیشتر رنگ نخ یا پارچه می شود. در صنایع ساخت ورق و یا قوطی های فولادی با روکش قلع (حلبی) کابرد بسیار بالایی دارد.
کلرید قلع (II) به عنوان ماده رنگرزی در رنگرزی منسوجات استفاده می شود زیرا با برخی رنگ ها به عنوان مثال رنگ های روشن تری می دهد. از این ماده به تنهایی برای افزایش وزن ابریشم نیز استفاده شده است. در سال‌های اخیر، تعداد فزاینده‌ای از برندهای خمیر دندان، کلرید قلع (II) را به عنوان محافظت در برابر فرسایش مینا به فرمول خود اضافه کرده‌اند، g. Oral-B یا Elmex. به عنوان یک کاتالیزور در تولید اسید پلی لاکتیک پلاستیکی (PLA) استفاده می شود. همچنین به عنوان کاتالیزور بین استون و پراکسید هیدروژن برای تشکیل فرم تترامری استون پراکسید استفاده می شود.
روش تولید کلرید قلع
اصلی ترین روش تهیه این ماده استفاده از جامد معدنی خام قلع است. طی این روش، قلع در اسید هیدروکلریک به طور کامل حل می شود. در اثر انحلال فلز قلع، گاز هیدروژن خارج می شود. بنابراین، برای انجام این آزمایش از مکان مناسب با تهویه خوب استفاده می شود. در ادامه، در اثر تبخیر محلول و فرآیند کریستال گیری، محصول نهایی به صورت کریستال های سفید رنگ تهیه می شود.
Sn + HCl → SnCl2 + H2
خطرات کلرید قلع
این ماده یک عامل احیا کننده قوی بوده و در حضور اکسنده ها به شدت ناپایدار بوده و به سرعت اکسید می شود. همچنین، با پتاسیم، هیدرازین هیدرات، سدیم، سدیم پراکسید اتیلن اکسید و نیترات به سرعت واکنش داده و مواد ناپایدار و منفجر شونده را تولید می کند. ناپایدار بوده و به سرع اکسید می شود. این ماده یک ترکیب کاملا سمی بوده و در اثر اسنتشاق بخارات و گردو غبار آن باعث آسیب شدید به اندام های داخلی شده و منجر به مرگ می شود. همچنین، در اثر تماس ماده مذاب آن با پوست و چشم باعث سوختگی شدید می شود. از تماس مستقیم با این ماده اکیدا خودداری کرده و به شدت مراقبت بخارات و گازهای خارج شده از آن حین واکنش باشید.
به دلیل سمیت و حساسیت بالای این ماده تمامی شرایط ایمنی اعم از دستکش، ماسک تنفس مخصوص و عینک آزمایشگاهی استفاده نمایید. همچنین، محل کار با این ماده در زیر هود و یا محیط های کاملا باز باشد. در صورت تماس با دست یا چشم سریعا محل آغشته شده را با آب فراوان شست و شو داده و در سریع ترین زمان فرد مصدوم را به اورژانس انتقال دهید. این ماده به دلیل حساسیت بالا به رطوبت، منابع اکسیژن و مواد قابل احتراق در جای خشک و خنک و در ظرف های کاملا در بسته نگهداری می شود.
خرید کلرید قلع از فروشگاه مواد استخراج طلا
فروشگاه ای آز عرضه‌کننده مستقیم کلرید قلع دو ظرفیتی با خلوص آزمایشگاهی است. محصولات همراه با برگه مشخصات فنی (MSDS) و تضمین کیفیت ارائه می‌شوند. شما می‌توانید سفارش خود را به‌صورت آنلاین ثبت کنید تا محصول در بسته‌بندی مقاوم به سراسر کشور ارسال شود. جهت خرید کلرید قلع دلتاکم می توانید از بخش "افزودن به سبد خرید" اقدام به ثبت سفارش کالای مورد نظر در وبسایت کنید. از طریق واتس اپ با شماره 09925021003 نیز می توانید کالای مورد نظر را مستقیما از شرکت خریداری کنید.
جمع‌بندی
کلرید قلع یکی از ترکیبات حیاتی در فرآیندهای شیمیایی و استخراج طلا است. این ماده با خاصیت احیایی بالا و واکنش سریع، ابزاری مؤثر برای شناسایی و رسوب‌دهی فلزات گران‌بها محسوب می‌شود. اگر به دنبال ماده‌ای مطمئن، خالص و باکیفیت برای کارگاه یا آزمایشگاه خود هستید، کلرید قلع دکتر مجللی بهترین انتخاب شماست.
کلرید قلع (دلتاکم)
