فرآیند کامل استخراج طلا از بردهای الکترونیکی (از قلع‌شویی تا خالص‌سازی)

در این بخش یک فرآیند کاملاً استاندارد، عملی، دقیق و مرحله‌به‌مرحله از لحظهٔ قلع‌شویی تا تولید طلای خالص ارائه می‌شود. این روش مناسب ۱ تا ۵ کیلوگرم برد الکترونیکی (PCB) است.

🔵 مرحله ۱ — آماده‌سازی (Preparation)

1) جداکردن قطعات

• RAM، CPU، چیپ‌های بزرگ، پین‌های طلایی
• هدف: کاهش مصرف مواد شیمیایی

2) خرد کردن بردها

• ابعاد مناسب: ۱ تا ۳ سانتی‌متر
• نه پودر، نه بسیار ریز

3) شستشوی اولیه

شستشو با آب گرم برای حذف گرد و چربی.

🔵 مرحله ۲ — قلع‌شویی (Tin Stripping)

هدف:

حذف کامل لحیم قلع–سرب و آلودگی‌های سطح برد.

مواد لازم:

• پودر قلع‌شویی: ۲۰–۳۰ گرم در هر لیتر آب گرم
• آب: ۴–۵ لیتر (برای ۳ کیلو برد)

روش کار:

1. ۵ لیتر آب را تا ۵۰–۶۰ درجه گرم کنید.
2. ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم پودر قلع‌شویی اضافه کنید.
3. بردها را وارد محلول کنید (۵–۱۰ دقیقه).
4. واکنش کف‌دار = قلع در حال حل‌شدن است.
5. وقتی مس یا فلز پایه نمایان شد → پایان مرحله.

شستشو:

بردها را ۲ بار با آب فراوان بشویید.

🔵 مرحله ۳ — حذف مس و فلزات پایه (HCl + H₂O₂)

هدف:

آزادکردن کامل طلا از بدنهٔ برد.

فرمول محلول:

• HCl 30% → ۵ لیتر
• H₂O₂ 30% → ۱ لیتر
• نسبت: ۵ به ۱

روش کار:

1. ۳ لیتر HCl داخل ظرف پلاستیکی بریزید.
2. ۶۰۰ میلی‌لیتر H₂O₂ اضافه کنید.
3. بردها را داخل ظرف قرار دهید.
4. زمان واکنش: ۶ تا ۲۴ ساعت.
5. رنگ سبز/آبی → مس در حال حل شدن است.

نتیجه:

فقط ورقه‌های طلای نازک + پلاستیک + کمی نقره باقی می‌ماند.

شستشو:

بردها را ۲–۳ بار بشویید و کاملاً خشک کنید.

🔵 مرحله ۴ — حل کردن طلا با تیزاب سلطانی (Aqua Regia)

هدف:

تبدیل طلا به محلول HAuCl₄.

مواد لازم:

• HCl → ۲ لیتر
• HNO₃ → ۷۰۰ میلی‌لیتر

روش کار:

1. ۱ لیتر HCl داخل ظرف شیشه‌ای بریزید.
2. ۳۰۰ میلی‌لیتر HNO₃ به آرامی اضافه کنید.
3. بردها یا ورقه‌های طلای مرحله قبل را وارد کنید.
4. تا ۶۰–۸۰°C گرم کنید.
5. طلا حل شده و محلول زرد/نارنجی ایجاد می‌شود.
6. پس از حل کامل، محلول را فیلتر کنید.

خروجی:

محلول شفاف زرد → حاوی طلا.

🔵 مرحله ۵ — حذف کامل اسید نیتریک (Nitrate Removal)

هدف:

حذف NO₃⁻ برای جلوگیری از حل مجدد طلا.

روش با اسید سولفامیک:

1. محلول طلادار را به ۵۰–۶۰°C برسانید.
2. ۱۰–۱۵ گرم اسید سولفامیک اضافه کنید.
3. اگر کف ادامه داشت، ۵ گرم دیگر اضافه کنید.
4. پایان واکنش = قطع کف + نبود بوی نیتریک.

🔵 مرحله ۶ — رسوب دادن طلا

✔ روش A — رسوب با SMB (بهترین و ایمن‌ترین)

• SMB: ۱۵–۲۰ گرم
• آب گرم: ۱۰۰ میلی‌لیتر

1. محلول طلادار را تا ۶۰°C گرم کنید.
2. محلول SMB را آرام‌آرام اضافه کنید.
3. محلول از زرد → بی‌رنگ تغییر می‌کند.
4. پودر طلا ته‌نشین می‌شود (قهوه‌ای/مشکی).

✔ روش B — رسوب با هیدرازین (Hydrazine)

• هیدرازین ۵۰٪: ۲–۵ میلی‌لیتر
• در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب مقطر

1. محلول طلادار گرم (۶۰°C).
2. هیدرازین را قطره‌قطره اضافه کنید.
3. پودر طلا ظاهر می‌شود.
4. پایان واکنش = محلول شفاف و بی‌رنگ.

✔ روش C — رسوب با سولفات آهن (FeSO₄)

• مناسب مقادیر کم
• زمان واکنش: ۵–۱۵ دقیقه

🔵 مرحله ۷ — شستشوی پودر طلا

ترتیب شستشو:

1. آب داغ
2. اسید کلریدریک ۱۰٪
3. آب
4. آمونیاک رقیق
5. دو بار آب مقطر
6. خشک‌کردن در ۱۲۰°C

🔵 مرحله ۸ — ذوب طلا (Refining & Melting)

مواد لازم:

• بوراکس: ۵–۱۰ گرم
• پودر سیلیکا: ۳–۵ گرم
• بوته گرافیتی

روش:

1. پودر طلا را داخل بوته بریزید.
2. فلاکس (بوراکس + سیلیکا) اضافه کنید.
3. در دمای ۱۱۰۰°C ذوب کنید.
4. طلا به صورت شمش یا دانه تشکیل می‌شود.

⭐ نتیجه نهایی

از ۳ کیلو برد معمولی معمولاً ۱.۵ تا ۳ گرم طلا استخراج می‌شود. از RAM، CPU و کارت‌گرافیک مقدار بسیار بیشتری به‌دست می‌آید.