روش کامل رسوب دادن طلا با هیدرازین (Hydrazine) + مقدار مواد مورد نیاز

در این بخش روش علمی، دقیق و عملی رسوب‌دهی طلا از محلول تیزاب سلطانی با استفاده از هیدرازین (N₂H₄) توضیح داده شده است. این روش یکی از قوی‌ترین روش‌های کاهش یون طلا به فلز خالص است.

⚠ هشدار ایمنی مهم

• هیدرازین بسیار قوی، سمی و در مواردی قابل انفجار است.
• استفاده فقط در محیط دارای هود صنعتی + دستکش، عینک و شیلد.
• هرگز با اسیدها به‌صورت مستقیم مخلوط نشود.

✅ ۱) اصل شیمیایی رسوب طلا با هیدرازین

در تیزاب سلطانی، طلا به شکل یون‌های Au³⁺ وجود دارد. هیدرازین یک کاهندهٔ بسیار قوی است:

2Au³⁺ + 3N₂H₄ → 2Au(s) + 6H⁺ + 3N₂(g)
  

نتیجه:

• طلا → از یون به فلز جامد تبدیل می‌شود.
• هیدرازین → اکسید شده و تبدیل به گاز نیتروژن (N₂) می‌شود.

✅ ۲) مقدار مواد لازم برای ۳ کیلو برد الکترونیکی

از ۳ کیلو PCB معمولی معمولاً بین ۱.۵ تا ۳ گرم طلا استخراج می‌شود.

• هیدرازین هیدرات ۵۰٪: ۲ تا ۵ میلی‌لیتر
• آب مقطر: ۲۰۰ میلی‌لیتر
• HCl رقیق ۵٪: حدود ۲۰۰ میلی‌لیتر برای شستشوی نهایی
• کربن فعال (اختیاری): چند گرم برای تمیز کردن محلول

نکته: هیدرازین بسیار قوی است؛ حتی ۱ میلی‌لیتر اضافی باعث رسوب ناگهانی و شدید می‌شود.

✅ ۳) شرایط لازم قبل از رسوب‌دهی با هیدرازین

• نیتریک باید کاملاً حذف شود – با جوشاندن ۱۰–۲۰ دقیقه یا اضافه‌کردن کمی اوره تا کف متوقف شود.
• محلول باید گرم باشد (۶۰–۸۰°C).
• محلول طلادار باید کاملاً شفاف و زرد/نارنجی باشد.

✅ ۴) روش قدم‌به‌قدم رسوب دادن طلا با هیدرازین

مرحله ۱ — گرم‌کردن محلول طلادار

• محلول تیزاب سلطانی طلادار را تا ۶۰–۷۰°C گرم کنید.
• اگر نیتریک باقی مانده باشد:
  • ۱۰–۲۰ دقیقه بجوشانید
  • یا ۱–۲ قاشق چای‌خوری اوره اضافه کنید

مرحله ۲ — آماده‌سازی هیدرازین

1. یک ظرف جداگانه بردارید.
2. ۲–۵ میلی‌لیتر هیدرازین هیدرات را با ۱۰۰ میلی‌لیتر آب مقطر مخلوط کنید.
3. رقیق‌کردن برای کنترل واکنش و جلوگیری از انفجار شیمیایی ضروری است.

مرحله ۳ — شروع رسوب‌دهی

1. محلول هیدرازین را قطره‌قطره به تیزاب اضافه کنید.
2. محلول را هم بزنید.
3. واکنش‌ها مشاهده می‌شود:
   • تشکیل حباب‌های N₂
   • رنگ محلول: زرد → بی‌رنگ
   • پودر طلا: قهوه‌ای/مشکی

نکته خیلی مهم: اگر محلول یک‌باره سیاه شد، مقدار هیدرازین زیاد بوده است.

مرحله ۴ — پایان واکنش

• محلول کاملاً شفاف می‌شود.
• تمام پودر طلا در ته ظرف جمع می‌شود.
• دیگر تغییری در رنگ محلول رخ نمی‌دهد.

✅ ۵) شستشوی پودر طلا

1. پودر طلا را فیلتر کنید.
2. ۲–۳ بار با آب داغ بشویید.
3. یک بار با HCl رقیق ۱۰٪ (برای حذف نمک‌ها و فلزات مزاحم).
4. یک بار با آمونیاک رقیق.
5. ۲ بار دیگر با آب مقطر.
6. در دمای ۱۲۰°C خشک کنید.

✅ ۶) ذوب پودر طلا

• پودر طلا را داخل بوتهٔ گرافیتی بریزید.
• ۱–۲ گرم بوراکس اضافه کنید.
• تا ۱۱۰۰°C حرارت دهید.
• طلا به دانه یا شمش کوچک تبدیل می‌شود.

⭐ نکات بسیار مهم

• مقدار هیدرازین را خیلی کم استفاده کنید (۲–۵ میلی‌لیتر کافی است).
• محلول باید حتماً گرم باشد.
• هیچ نیتریکی نباید باقی بماند؛ نیتریک مانع رسوب طلا می‌شود.
• هیدرازین با کلریدها واکنش شدید دارد؛ کنترل دما مهم است.