با اشتراک در خبرنامه همیشه از آخرین تخفیفات و رویدادهای مهم ما مطلع خواهید شد
محلول اسید نیتریک (HNO₃) مادهای شیمیایی و معدنی میباشد که شکل آن بهصورت مایع و محلول در آب میباشد. در شرایط استاندارد به صورت مایع بی رنگ و شفافیت است. این ماده بسیار قوی میباشد و خاصیت اکسید کنندهگی خورندگی بالایی دارد. اسیدنیتریک از نظر شکل ظاهری خالص، بیرنگ و نام دیگر آن جوهر شوره است. دارای بوی تیز و خنک است. این اسید با بازهای قوی به طور زیادی واکنش میدهد و هیدروژن را آزاد میکند. این ماده همراه با نیتروژنی که در آن حل شدهاست، بخار قهوهای مایل به قرمز را آزاد میکند. در صورتی که این ماده تجزیه شود به دلیل وجود اکسیدهای ازت و آب در آن رنگ آن به حالت زرد تبدیل میشود و در اثر واکنشپذیری با کراتین پوست بدن انسان را نیز زرد میکند. علت این تغییر رنگ تجزیه آن به آب و اکسیدهای نیتروژن است. اسید نیتریک غلیظ به دلیل واکنش با کراتین، پوست انسان را زرد رنگ میکند. این لکههای زرد در هنگام خنثی شدن، به نارنجی تغییر رنگ میدهند.
بازار اسید نیتریک بازاری پیچیده و چندبعدی است که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله تکنولوژی تولید، خلوص مورد نیاز، تقاضای صنعتی، و قوانین زیستمحیطی قرار دارد. نوسانات در هر یک از این عوامل میتوانند به تغییرات قابل توجهی در قیمت اسید نیتریک منجر شوند. در نتیجه، تولیدکنندگان و مصرفکنندگان این ماده باید به دقت روندهای بازار را رصد کنند تا بتوانند بهترین تصمیمات را در خصوص تولید، خرید و فروش این محصول اتخاذ کنند. در این مقاله، به بررسی جامع و دقیق این عوامل میپردازیم و تاثیر هر یک را بر قیمت نهایی اسید نیتریک مورد بررسی قرار میدهیم.
اسید نیتریک (HNO₃) بهطور معمول از روشهای صنعتی تولید میشود که شامل فرآیندهای شیمیایی پیچیدهای هستند.
تولید اسید نیتریک بهطور عمده از طریق فرآیند استوالد انجام میشود که در آن آمونیاک (NH₃) با اکسیژن هوا و در حضور کاتالیزور پلاتین در دمای حدود 900 درجه سانتیگراد اکسید میشود. این واکنش به تشکیل اکسید نیتریک (NO) و بخار آب منجر میشود. سپس اکسید نیتریک در حضور اکسیژن دوباره اکسید شده و دیاکسید نیتروژن (NO₂) تولید میکند. در نهایت، دیاکسید نیتروژن با آب واکنش داده و اسید نیتریک تولید میشود.
در این روش، به جای هوا از گاز اسید سولفوریک استفاده میشود و دمای واکنش بین 150 تا 170 درجه سانتیگراد است. این روش به دلیل نیاز به تجهیزات خاص و هزینه بالاتر، کمتر استفاده میشود.
این روش با استفاده از گاز اکسیژن و نیتروژن صورت میگیرد. اگرچه این روش به دلیل کم بودن غلظت اکسید نیتروژن و مصرف بالای انرژی الکتریکی هزینهبر است و خطر برگشت واکنش در دمای بالا نیز وجود دارد، اما بهعنوان یکی از روشهای دیگر تولید اسید نیتریک شناخته میشود.
این سه روش به ترتیب کارایی و اقتصادی بودن، کاربردهای متفاوتی دارند، اما فرآیند استوالد به دلیل تولید محصول با کیفیت و هزینه مناسب، روش اصلی تولید صنعتی اسید نیتریک محسوب میشود.
از انواع اسیدهای بالا در سوختهای راکت استفاده میکنند. بر این اساس این ماده را میتوان به دو دستهی اسیدنیتریک خالص و با خلوص کمتر نیز تقسیم کرد. درکل این ماده در غلظت بالا به عنوان اسیدنیتریک دودزا شناخته میشود.
نام های دیگر اسید نیتریک،نیترات هیدروژن یا هیدروژن نیترات، ازوتیک اسید، جوهر شوره، اسید ازوتیک، تیزاب، اسید ازته و نیتروکسید آنیل است.
اسید نیتریک در صنایع مختلف کاربردهای متعددی دارد. برخی از کاربردهای آن عبارتند از:
شکل خوراکی این اسید در صنایع غذایی کاربرد دارد. در این صنعت از این ماده در پیشگیری از رشد باکتری ها، تثبیت رنگ گوشت قرمز و به عنوان نگهدارنده استفاده می کنند. این ترکیب یک ماده ی موثر در نگهداری محصولات گوشتی مانند سوسیس، کالباس، همبرگر و غیره است.در برخی موارد اگر رنگ گوشت خریداری شده خیلی قرمز باشد به دلیل افزودن مقدار زیاد این اسید به گوشت است.
در ایران، تعدادی از برندها و شرکتهای شناختهشده در حوزه تولید و عرضه اسید نیتریک و دیگر مواد شیمیایی فعالیت دارند. برخی از این برندها که به تولید و تأمین اسید نیتریک و محصولات مرتبط میپردازند شامل موارد زیر هستند:
این شرکتها با تکیه بر فناوریهای پیشرفته و استانداردهای بالا، نقش مهمی در تأمین مواد شیمیایی مورد نیاز صنایع مختلف در ایران ایفا میکنند.
قیمت اسید نیتریک در ایران با توجه به عواملی مانند درجه خلوص، مقدار سفارش، و تأمینکننده متفاوت است. در سطح بینالمللی نیز قیمت اسید نیتریک تحت تأثیر شرایط بازار جهانی قرار دارد و بسته به منطقه و شرایط بازار، قیمتها معمولاً بین ۲۰۰ تا ۴۵۰ دلار به ازای هر تن متریک متغیر است.
هرگز اسید نیتریک را با حلال های قابل اشتعال و مواد قابل احتراق مانند اسید استیک نگهداری نکنید. در حالت ایده آل، اسید نیتریک باید در کابینت اسید خود ذخیره شود. بهترین مکان بعدی برای ذخیره سازی با سایر اسیدهای معدنی و در محفظه ثانویه است. علت اینکه بطری های اسیدنیتریک به رنگ قهوه ای هستند تجزیهی آنها در مقابل گرما و یا نور میباشد. همین واکنشها امکان دارد موجب تغییرهای کمی در بالای مایع در برابر گرما و نور شوند به علت اینکه اکسید نیتروژن قابلیت حل شدن کامل و یا نسبی در اسیدها را دارا میباشد.
این اسید ترکیبی خطرناک، قابل اشتعال و خورنده است و بهتر است پیش از کار با آن برگه اطلاعات ایمنی مربوط به آن را مطالعه کنید.
با رعایت نکات ایمنی خطرات ناشی از کار با این ماده را کاهش دهید.
حجم خرید اسید نیتریک به نیازهای صنعتی و مقیاس تولید بستگی دارد و معمولاً در مقادیر زیاد و به صورت تانکرهای بزرگ یا مخازن صنعتی تامین میشود. صنایع بزرگی مانند تولید کودهای شیمیایی، مواد منفجره، و محصولات شیمیایی معمولاً به تناژهای بالا از این ماده نیاز دارند. حجم خرید میتواند از چند تن تا هزاران تن متغیر باشد، بسته به مقیاس فعالیت و نیازهای تولیدی هر صنعت.
به طور کلی، عرضه و تقاضای جهانی اسید نیتریک تحت تأثیر عوامل اقتصادی، صنعتی، و محیطزیستی قرار دارد و نوسانات در هر یک از این عوامل میتواند بر بازار این ماده تأثیرگذار باشد.
تولیدکنندگان عمده:
کشورهای مختلفی تولیدکنندگان عمده اسید نیتریک هستند که شامل ایالات متحده، چین، هند، و کشورهای اروپایی میشود. شرکتهای بزرگ شیمیایی مانند یورالکم، BASF، و انی (Eni) از جمله تولیدکنندگان بزرگ این ماده هستند.
پتانسیل تولید:
افزایش ظرفیت تولید به طور مستقیم با تقاضای جهانی و نیز نوآوریهای تکنولوژیکی در صنایع شیمیایی مرتبط است.
روند بازار اسید نیتریک تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که شامل تقاضا در صنایع مختلف، تغییرات در قیمت مواد اولیه، پیشرفتهای فناوری، و سیاستهای زیستمحیطی است. در ادامه، به بررسی برخی از این عوامل پرداخته میشود:
1. افزایش تقاضا در صنایع مختلف :
2. نوسانات قیمت مواد اولیه : آمونیاک یکی از مواد اولیه اصلی در تولید اسید نیتریک است. نوسانات در قیمت آمونیاک میتواند بهطور مستقیم بر هزینههای تولید اسید نیتریک و در نتیجه بر قیمت نهایی آن تأثیر بگذارد.
3. پیشرفتهای فناوری : پیشرفت در تکنولوژیهای تولید اسید نیتریک میتواند باعث افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها شود، که این امر میتواند قیمت نهایی را کاهش داده و بازار را گسترش دهد.
4. سیاستهای زیستمحیطی : تولید و استفاده از اسید نیتریک ممکن است تحت تأثیر مقررات زیستمحیطی سختگیرانه قرار گیرد، که این میتواند تولید را محدود و هزینهها را افزایش دهد.
5.روندهای منطقهای : به دلیل رشد سریع صنایع کشاورزی و شیمیایی، بازار اسید نیتریک در آسیا-اقیانوسیه به سرعت در حال گسترش است و در اروپا و آمریکای شمالی، سیاستهای زیستمحیطی سختگیرانه و تمرکز بر تولید پایدار میتواند تأثیر زیادی بر بازار داشته باشد.
6. پیشبینیهای بازار : پیشبینیها نشان میدهد که بازار اسید نیتریک در سالهای آینده به دلیل رشد صنایع کشاورزی و شیمیایی به طور پایدار رشد خواهد کرد.